Μια νόσος που την ακολουθούν πολλές απορίες και κίνδυνοι, αλλά και η ελπίδα που φέρνουν τα νέα φάρμακα για την αντιμετώπισή της.
Το 1964, η ψωριασική αρθρίτιδα αναγνωρίστηκε ως διακριτό νόσημα από την Αμερικανική Εταιρεία Ρευματισμών (νυν Αμερικανικό Κολέγιο Ρευματολογίας) και τώρα συμπεριλαμβάνεται ως μέλος του φάσματος των σπονδυλοαρθροπαθειών. Αρχικά ορίσθηκε ως «φλεγμονώδης αρθρίτιδα παρουσία ψωρίασης και απουσία ρευματοειδούς παράγοντα». Έκτοτε, έγινε αντιληπτή η πολυπρόσωπη και ετερογενής της φύση και έτσι σήμερα η κλινική οντότητα της ψωριασικής αρθρίτιδας περιλαμβάνει επιπλέον εκδηλώσεις όπως η ενθεσίτιδα (φλεγμονή στα σημεία όπου οι τένοντες και οι σύνδεσμοι προσφύονται στα οστά), η δακτυλίτιδα (πόνος, ερυθρότητα και οίδημα ενός δακτύλου των χεριών ή των ποδιών), η προσβολή του αξονικού σκελετού (χαμηλή οσφυαλγία ως αποτέλεσμα προσβολής των ιερολαγονίων αρθρώσεων) και των νυχιών (ψωριασική ονυχία). Οι αρθρώσεις που φλεγμαίνουν είναι επώδυνες, διογκωμένες, θερμές, με τυπική πρωινή δυσκαμψία. Η ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να προσβάλει ασύμμετρα μεγάλες αρθρώσεις ή συμμετρικά μικρές αρθρώσεις των χεριών ή των ποδιών. Σε μικρότερο ποσοστό άλλα όργανα, όπως το έντερο και ο οφθαλμός, μπορούν επίσης να παρουσιάσουν φλεγμονή (εξωαρθρικές εκδηλώσεις).
H αιτιολογία της νόσου δεν έχει πλήρως διασαφηνισθεί. Φαίνεται ότι ο συνδυασμός γενετικής προδιάθεσης και έκθεσης σε περιβαλλοντικούς παράγοντες (π.χ. ιούς, στρες) συμβάλλει στην εκδήλωσή της. Kατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, η καλύτερη κατανόηση της παθοφυσιολογίας της νόσου οδήγησε σε ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών κατά διαφόρων μορίων που εμπλέκονται στη γένεση της φλεγμονής, όπως ο παράγοντας νέκρωσης των όγκων, οι ιντερλευκίνες 17, 12, 23, η φωσφοδιεστεράση 4 και οι JAK κινάσες.
Παρόλο που η ψωριασική αρθρίτιδα θεωρήθηκε αρχικά ως σχετικά καλοήθης διαταραχή, ένας αυξανόμενος όγκος δεδομένων έχει αναδείξει την καταστροφική και προοδευτική φύση της νόσου με αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής και τη λειτουργική ικανότητα, σε βαθμό ανάλογο της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Στις μακροπρόθεσμες επιπλοκές της ψωριασικής αρθρίτιδας συμπεριλαμβάνεται η καρδιαγγειακή συννοσηρότητα, η οποία συνδέεται με αυξημένη θνητότητα. Παρ’ όλα αυτά, η ανίχνευση και η θεραπεία των ασθενών αυτών εξακολουθούν να μην είναι βέλτιστες, με σημαντικές καθυστερήσεις στη διάγνωση, οι οποίες συσχετίζονται μακροπρόθεσμα με μόνιμες βλάβες στις αρθρώσεις και λειτουργική αναπηρία.
Με την εισαγωγή των νέων φαρμάκων στη θεραπευτική μας φαρέτρα είναι δυνατή η βελτίωση πολλαπλών εκφάνσεων της νόσου και η αναστολή της εξέλιξής της. Με τα δεδομένα αυτά, η έγκαιρη διάγνωση αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όσο και τη μακροπρόθεσμη πρόγνωση των ασθενών αυτών.
Kλειώ Π. Μαυραγάνη, Ρευματολόγος
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.